Nonne juvat varias rerum cognoscere causas?
Et qualis subiti temporis ordo manet?
Nunc subit aurati pecoris cum vellera Titan,
Ver rosem decorat floribus arua novis.
Cernitur æstivis plenus nunc campus aristis,
Cum Sol apricos lumine torret agros.
Cumque pari sequitur pendentem pondere libram,
Frigidus Autumnus dulcia vina refert.
Iungitur at Phæbo quando Neptunia proles,
Albentes nimio frigore durat aquas.
Quis sit qui tanta non mobilitate movetur?
Hujus si cerebro quid rationis inest.
Candida prætereo splendentis lumina cæli,
Omni quam certa tempore lege meant.
Harum præstatur nobis aspectio rerum,
Solius visus munere (dante Deo)
Quin igitur facilis mihi sis nunc Musa canenti
Incæpti fautrix sis precor alma mei.
Dum divina meæ depingunt membra Camænæ,
Quis positus, partes, forma, figura, color.
Este procul Satyri, nymphæ procul este salaces,
Hoc aliud nostrum numen habebit opus.
Non habet hoc Veneris lascivos carmen amores,
Nec resonat pharetras, dire Cupido tuas.
Te precor immensum sacro qui numine cælum,
Christe Palestino sanguine nate, regis.
In mea vota veni teneris conatibus addens
Subsidium: ductor carminis esto mei.
Te fine non largo promanat flumine vena:
Est nullus fælix te nisi dante labor.
Ipse quidem toto calamos conanime ducam,
Cætera fit menti cura relicta tuæ.
Hic tua res agitur tua non memoranda potestas
Cernitur, hic formæ lucet imago tuæ.
Nil natura sagax oculis præstantius unquam
finxit, vel majus format in orbe decus.
A nece distinguunt vitam nam luminis usu,
Qua sine non hominis nomine dignus homo est.
Affectus hominum quoque certa lege figurant,
Quo sint ingenio temperieque docent.
Sine boni objecti cor dilatatur amore,
Tristis sive ferit pectora mæsta dolor.
Sive Venus cupidum misere conturbat amantem,
Indicium certum lumina clara dabunt.
Hinc fit præstantum quod maxima turba Sophorum
Esse animæ sedem vitrea membra volunt.
Nam nunc splendescunt, rident, nunc tristia fiunt,
Jam nictant, languent, jam velut igne micant.
Dulcia conjunctis cum carpimus oscula labris,
Respondent contra lumina luminibus.
Non secus intuitu vicino corda moventur,
Mentem quam digitis si tetigisse queas.
Cumque profunda tenet dubiam meditatio mentem,
Nil oculi, dicas, utilitatis habent.
Sic quorum morbo stringuntur membra caduco,
Nil oculus quamvis lucis apertus habet.
Ergo refert medica vir summus in arte Galenus.
Formatum propter lumina nostra caput.
Nam velut excelsa vigilans speculator ab arce
Undique prospectu rura remota petit.
Sic oculi retinent capitolia summa, remoto
Ut melius cenant singula quæque loco.
His spacium rutili vastum metimur Olympi,
Quicquid habet tellus quicquid et unda refert.
Hoc sensu miseri, quod si spoliabimur, omne
Et studium prorsus corruit, atque decus.
Organa præterea quam sint hæc nobile donum,
Dicat qui roseo lumine captus erit.
An non civili mox propulsatur honore,
Omnibus et veluti truncus habetur iners,
Horum sed frustra conamur dicere laudes,
Sunt infinitæ commoditatis opus,
Et prius æquoreas aliquis numerabit arenas,
Quotque micant rutilo candida signa polo,
Dicere quam laudes quas lumina nostra merentur,
Hæc etinim nobis commoda plura ferunt.
Has igitur tandem laudes o Musa relinque,
Et nunc propositam carpere perge viam.